Բարձրագույն դատական խորհրդում 2019 թ. մայիսի 31-ին Եվրոպայի խորհրդի պաշտոնական պատվիրակության հետ կայացած հանդիպմանը մասնակցում էին Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահի պաշտոնակատար Գևորգ Դանիելյանը, Բարձրագույն դատական խորհրդի անդամ Անի Մխիթարյանը:  Պատվիրակության կազմում էին Իրավունքի գերակայության և մարդու իրավունքների հարցերով գլխավոր տնօրեն պարոնայք Քրիստոս Ջիակումոպուլոսը,  Վենետիկի հանձնաժողովի քարտուղար Թոմաս Մարկերտը,  Կոռուպցիայի դեմ պայքարող պետությունների խմբի (GRECO) գործադիր քարտուղար Ջիանլուկա Էսպոզիտոն, Քաղաքական հարցերով տնօրինության քաղաքական խորհրդական Մաքսիմ Լոնգանգը, Արդարադատության և իրավական համագործակցության վարչության ղեկավար տիկին Հաննե Յունկերը, Երևանում ԵԽ գրասենյակի ղեկավար տիկին Նատալյա Վուտովան և Իրավական համագործակցության վարչության Արդարադատության համակարգի բարեփոխումների բաժնի պետ տիկին Լիլիթ Դանեղյանը:

Քննարկման նյութի առանցքային հարցադրումներն էին դատաիրավական բարեփոխումների առնչությամբ դատական իշխանության ներկայացուցիչների պատրաստակամությունը, դատական համակարգում առկա հիմնախնդիրները, դրանց շուտափույթ լուծման տեսլականը, ինչպես նաև այդ համատեքստում միջազգային կառույցների աջակցության ուղիները:

Կողմերն ընդգծեցին բարեփոխումների գործընթացը բացառապես Սահմանադրության դրույթներին, ինչպես նաև միջազգային չափանիշներին համահունչ երաշխավորելու անհրաժեշտությունը: Առանձնացվեց այն խնդիրը, որ բարեփոխումների ընթացքում հատուկ պետք է ուշադրության կենտրոնում պահել դատական իշխանության անկախության, որպես մարդու արդար դատաքննության իրավունքի երաշխիքի հիմնադրույթը:

Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահի պաշտոնակատար Գևորգ Դանիելյանը նկատեց, որ Բարձրագույն դատական խորհրդում անցած մեկ տարվա ընթացքում մշակվել և շրջանառության մեջ է դրվել արդարադատության արմատական բարելավմանը միտված հայեցակարգ, համակարգված կերպով բացահայտվել են բոլոր հիմնախնդիրները և նախանշվել են դրանց հաղթահարման վեկտորները: Հատուկ ընդգծվեց, որ Բարձրագույն դատական խորհուրդը հավուր պատշաճի աջակցելու է երկրում սկիզբ առած նախաձեռնություններին և ակնկալում է այդ գործընթացների մեջ նաև դատավորների անհրաժեշտ ներգրավվածությունը:

Կողմերը միակարծիք էին, որ բարեփոխումների արդյունքում բացառվելու է որևէ խտրական վերաբերմունք, այն իրագործվելու է միայն հստակ ու արդարացի չափանիշների հենքով, իսկ արդյունքում բարելավվելու է դատավորների սոցիալական և նյութական ապահովվածությունը, ամրապնդվելու են դատական իշխանության անկախության հիմքերը և բացառվելու են կոռուպցիոն ռիսկերը:

Վճռաբեկ դատարանի քրեական գործերով պալատի նախագահ Լ.Թադևոսյանը, նույն պալատի դատավորներ Հ.Ասատրյանը, Ե.Դանիելյանը, Ա.Պողոսյանը և Ա.Օհանյանը՝ Բարձրագույն դատական խորհրդին 2019 թ. մայիսի 16-ին ուղղված թիվ Ե-3867 գրությամբ իրենց մտահոգությունն են հայտնել Սահմանադրական դատարանի մի շարք որոշումներում արտացոլված խնդրահարույց որակումների առնչությամբ, որոնք խոցելի են դատական իշխանության երկու մարմինների միջև Սահմանադրության և օրենքների մեկնաբանության ոլորտային սահմաններն անխաթար պահելու օրինաչափ անհրաժեշտության տեսանկյունից:

Ըստ այդմ էլ՝ Վճռաբեկ դատարանի քրեական գործերով պալատի դատավորներն ընդգծել են, որ այդպիսիք են համարվում Վաչագան Ղազարյանի դիմումի հիման վրա 2019 թ. ապրիլի 16-ի թիվ ՍԴՈ-1453 և Ռոբերտ Քոչարյանի դիմումի հիման վրա 2019 թ. մայիսի 7-ի թիվ ՍԴՈ-1459 որոշումներում արտացոլված գնահատականները. «… Վճռաբեկ դատարանի հայեցողական լիազորության իրացումը որակվել է որպես կամայականություն, իսկ մեկ այլ դեպքում, բարձրագույն դատական ատյանի (բացառությամբ սահմանադրական արդարադատության ոլորտի) գործունեության հիմնական ուղղոության՝ օրենքի միատեսակ կիրառության և իրավունքի զարգացման ապահովման գործառույթի իրագործումը՝ լիազորությունների ըստ էության վերազանցում»:

Բարձրագույն դատական խորհուրդը, ուսումնասիրելով նշված փաստարկները, արձանագրել է, որ լիազորությունների վերազանցման առնչությամբ գնահատականը պատկանում է դիմումի հեղինակին, ըստ այդմ էլ՝ այն տեղ է գտել Սահմանադրական դատարանի 2019 թ. մայիսի 7-ի թիվ ՍԴՈ-1459 որոշման սոսկ նկարագրական մասում:

Ինչ վերաբերում է լիազորությունների իրացումը կամայականություն որակելուն, ապա այն, իրոք, արտացոլված է 2019 թ. ապրիլի 16-ի թիվ ՍԴՈ-1453 որոշման մեջ, որպիսի փաստը Բարձրագույն դատական խորհուրդը դիտարկում է, որպես հիրավի դատական իշխանության հեղինակության խաթարման հետ աղերսներ ունեցող երևույթ:

Վճռաբեկ դատարանի հիշյալ դատավորները վերը նշված գրությամբ բնավ չեն վիճարկել Սահմանադրական դատարանի դատազորության շրջանակները, նրանց միանգամայն իրավաչափորեն բացառապես մտահոգել է տվյալ որոշման մեջ՝ դատական իշխանության բարձրագույն ատյանի լիազորությունների իրականացման որակումների առնչությամբ դատավարության կանոնների հետ աղերսներ չունեցող եզրութաբանությունը:

Նշվածի համատեքստում առնվազն տեղին չէ Բարձրագույն դատական խորհրդին հասցեագրված դիմումի կապակցությամբ Սահմանադրական դատարանի աշխատակազմի հաղորդագրությունը, որում պարզապես յուրովի մեկնաբանությամբ շարադրված են Սահմանադրական դատարանի իրավասության սահմանադրական և օրենսդրական հանրահայտ հիմքերը:

Բնորոշ է այն, որ միջազգային դատական ատյանների վճիռներում ևս ազգային դատարանների լիազորությունների առնչությամբ բացառապես արտացոլված է զուտ իրավական արժեք ունեցող և միայն դիրքորոշումների օրինականության ու հիմնավորվածության վերաբերյալ այնպիսի եզրութաբանություն, որը որևէ աղերս չունի դատական իշխանության մարմինների հեղինակության խաթարման հետ:

Բարձրագույն դատական խորհուրդը, համամիտ լինելով, որ դատարանի հայեցողական լիազորությունների իրականացումը չի կարող որևէ դատական ակտով որակվել իբրև կամայականություն, կամ որակվել նմանաբնույթ այլ գնահատականներով, քանզի այն խաթարում է դատարանների և դատավորների անկախության կարևոր նախապայման հանդիսացող դատական իշխանության մարմինների հեղինակությունը, ելնելով Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 173-րդ հոդվածով ամրագրված կարգավիճակից, ակնկալում է, որ արդարադատություն իրականացնելիս կպահպանվի փոխադարձ հարգանքի սկզբունքը:

Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահ պարոն Գագիկ Հարությունյանը, «ՀՀ դատական օրենսգիրք» սահմանադարական օրենքի 86-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ կետի և 87-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի հիմքերով դիմում է ներկայացրել (ամբողջական տեքստը զետեղված է դատական իշխանության պաշտոնական կայքում) Բարձրագույն դատական խորհուրդ՝ իր լիազորությունները 2019 թվականի մայիսի 24-ից դադարած համարելու առնչությամբ։ Տվյալ դեպքում, հրաժարական ներկայացնելն ինքնին իրավունքի ուժով հիմք է Բարձրագույն դատական խորհրդի անդամի լիազորությունները դադարած համարելու համար։

Հիշյալ դիմումին Բարձրագույն դատական խորհուրդը, «ՀՀ դատական օրենսգիրք» սահմանադարական օրենքի 86-րդ հոդվածի 5-րդ մասի հիմքով կայացրել է որոշում, որով արձանագրվել է հրաժարական ներկայացնելու փաստը։

«ՀՀ դատական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքի 84-րդ հոդվածի 13-րդ մասով նախատեսված կարգով Բարձրագույն դատական խորհրդի նախագահի պարտականությունների կատարումը վերապահված է տարիքով ավագ անդամին՝ պարոն                                                                                                                Գևորգ Դանիելյանին։ 

Բարձրագույն դատական խորհրդի մամուլի և հասարակայնության հետ կապերի ծառայություն